Wiele prac ziemnych musi być przeprowadzanych pod nadzorem osób posiadających do tego odpowiednie kwalifikacje. Gdy działka usytuowana jest niedaleko stanowiska archeologicznego lub innego objętego ochroną konserwatora zabytków, dodatkowo potrzebny będzie nadzór archeologiczny nad inwestycją.
To, czy konieczny jest nadzór archeologa nad prowadzonymi pracami ziemnymi zależy przede wszystkim od umiejscowienia działki, na której planujemy budowę nieruchomości. Jeśli znajduje się ona w niedalekiej odległości od stanowiska archeologicznego, będąc jednocześnie pod ochroną konserwatora zabytków, to Wojewódzki Konserwator Zabytków może zlecić przeprowadzenie badań archeologicznych lub nadzór archeologiczny. Niedopełnienie tego obowiązku, a więc przeprowadzenie robót ziemnych bez udziału wykwalifikowanego archeologa wiąże się z wysoką karą finansową. (Zgodnie z art. 115 ustawy o ochronie zabytków, kara grzywny grozi za niepowiadomienie wojewódzkiego konserwatora zabytków lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o odkryciu w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, a także nie wstrzymał wszelkich robót mogących uszkodzić lub zniszczyć znaleziony przedmiot.) Dlatego jeśli zostanie nam zlecony nadzór, najlepiej go przeprowadzić, nie licząc na to, że niedopełnienie tego obowiązku nie wyjdzie na jaw przy odbiorze budynku.
Ile kosztuje nadzór archeologiczny?
Większość inwestorów stara się uniknąć nadzoru archeologicznego, gdyż są przekonani, że współpraca z archeologiem jest bardzo droga i dodatkowo wiąże się z opóźnieniami na placu budowy. W praktyce kontrolowanie i prowadzenie dokumentacji przez archeologa jest zazwyczaj wyceniane adekwatnie do powierzchni objętej nadzorem. Nadzorem standardowo obejmuje się nie całą działkę, a wyłącznie jej fragment, na którym ma powstać dom i w związku z powyższym zaplanowane są prace ziemne.
Pod uwagę podczas wyceny nadzoru archeologicznego bierze się pod uwagę również takie czynniki, jak rodzaj obiektów występujących na pobliskim stanowisku oraz czas trwania robót ziemnych. W celu uzyskania wiążącej wyceny przeprowadzenia badań lub nadzoru archeologicznego warto się skontaktować bezpośrednio z wybranym przez nas archeologiem, który przygotuje wycenę w oparciu o dostarczoną dokumentację.
Na czym polega nadzór archeologiczny?
Obecność archeologa na placu budowy oznacza, że w danym miejscu jest stwierdzone lub zachodzi uzasadnione podejrzenie co do występowania obiektów zabytkowych, wymagających nadzoru konserwatorskiego. Informacje o tym, że na danym terenie mieszczą się obiekty cenne archeologicznie można znaleźć m.in. w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego. Często dopiero w trakcie prac odkrywkowych budowlańcy znajdują coś, co może uchodzić za zabytkowe. W razie takiego znaleziska i niepewności, czym ono jest zawsze należy wezwać archeologa.
Nadzorowi podlega nie cała działka, lecz tylko ten fragment, na którym prowadzone są prace ziemne. Oczywiście należy zlecić ją wyłącznie specjaliście mającemu odpowiednie uprawnienia. Za co będzie on odpowiedzialny? Za nadzorowanie wszystkich prac ziemnych, które wiążą się z przeprowadzaniem inwestycji – korytowaniem, robieniem wykopów, usuwaniem humusu. Gdy w czasie prac znalezione zostają obiekty mające znaczenie archeologiczne, wówczas prowadzący nadzór przeprowadza badania wykopaliskowe.
Kiedy potrzebny jest nadzór archeologiczny?
Konsekwencji finansowych wynikających z niezatrudnienia archeologa nadzorującego nie da się uniknąć tłumaczeniami „nie wiedziałem”. Już po zapoznaniu się z MPZP wiadomo bowiem, czy dana działka znajduje się na obszarze objętym szczególną opieką konserwatorską. Ewentualnie takie informacje są umieszczane w WZ. Archeologa trzeba wezwać też w razie odkrycia obiektów lub przedmiotów mogących uchodzić za zabytkowe. Prace natychmiast trzeba wstrzymać i ich miejsce zabezpieczyć.