Okres wiosenny jest szczególnym okresem dla prywatnych inwestorów budowlanych. Wówczas rozpoczynają się rozmaite inwestycje, których celem najczęściej bywa budowa domu jednorodzinnego. Wraz z nadejściem wiosny, tysiące osób podejmuje się trudnego zadania jakim jest budowa wymarzonego, własnego domu. Zanim jednak będą dysponować wydanym stosownym zezwoleniem na roboty budowlane, muszą skompletować odpowiednie dokumenty z różnych instytucji.
Przed rozpoczęciem budowy domu ważne jest zebranie wszelkich niezbędnych dokumentów. Jednym z nich jest zezwolenie konserwatorskie zawierające zgodę na badania ratownicze bądź nadzór archeologiczny przy budowie domu.
Decydujące znaczenie ma miejsce usytuowania działki
Wszystko zależy od umiejscowienia działki, na której budowany będzie dom. W zależności od tego, czy działka będzie się znajdować w niedalekiej odległości od stanowiska archeologicznego, czy będzie obszarem obserwacji archeologicznej będąc jednocześnie pod ochroną konserwatora zabytków, to Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków może zarządzić wykonanie badań archeologicznych lub konieczność nadzoru archeologicznego przy budowie domu bądź nakazać przeprowadzenie ratunkowych badań archeologicznych.
Nadzór archeologiczny
Nadzór archeologiczny obliguje do zatrudnienia archeologa, którego zadaniem jest nadzorowanie prac ziemnych na danym terenie, tj. sporządzenie niezbędnej dokumentacji fotograficznej oraz stosownego sprawozdania z przeprowadzonych prac. Celem przeprowadzonego nadzoru jest ewentualne rozpoznanie oraz zabezpieczenie zabytku archeologicznego. Zazwyczaj jednak okazuje się, że na danym terenie nie występują zabytki, a prace nad budową domu mogą kontynuowane być bez przeszkód.
Nadzór zwykle ogranicza się jedynie do czasu prowadzenia prac ziemnych, czyli wykopu pod fundament i przyłącza – woda, kanalizacja, gaz. Obowiązkiem archeologa jest zabezpieczenie znalezisk oraz opracowanie dokumentacji stanowiska i sporządzenie raportu o wykopalisku dla konserwatora. Prace te zwykle zajmują więcej czasu niż same wykopaliska archeologiczne i nie wpływają na przebieg robót ziemnych.
Jeżeli jednak podczas nadzoru ujawnią się obiekty archeologiczne, wówczas inwestor jest zobowiązany do przeprowadzenia ratowniczych badań wykopaliskowych. Wymaga to przeprowadzenia systematycznych prac wykopaliskowych, a to związane jest z większymi kosztami oraz dłuższym czasem realizacji.