Zabytki archeologiczne: Co to jest?

Celem prowadzenia badań archeologicznych przed pozwoleniem na budowę jest zabezpieczenie wszelkich zabytków archeologicznych, które pozostawały dotychczas nieodkryte na zidentyfikowanym wcześniej stanowisku i/lub w jego najbliższej okolicy. Czym jest zabytek archeologiczny? Czego możemy się spodziewać podczas pracy wykonywanych na naszej działce?

Zabytek archeologiczny

Zabytkiem archeologicznym określa się każdy ślad działalności człowieka znajdujący się w ziemi lub pod wodą, którego zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Oznacza to, że cześć przedmiotów znajdujących się pod powierzchnią ziemi może być identyfikowana jako znalezisko archeologiczne, podczas gdy inne będą wyłącznie zanieczyszczeniami, nierzadko pozostałościami po wcześniejszych obiektach budowlanych znajdujących się w obrębie badanej działki lub jej sąsiedztwie.

Klasyfikacja zabytków archeologicznych

Wyróżniamy dwa typu zabytków archeologicznych:

  • ruchome,
  • nieruchome.

Zabytki archeologiczne ruchome to przedmioty związane z działalnością człowieka w przeszłości. Są to wytwory pracy ludzkie, takie jak: naczynia, narzędzia, ozdoby, broń, dziecięce zabawki.

Zabytki archeologicznie nieruchome nazywane również stanowiskami archeologicznymi to obszary, w obrębie których występują źródła archeologiczne wraz z otaczającym je kontekstem. Co to oznacza? Zabytkiem nieruchomym są źródła wraz z układem warstw glebowych oraz zespołem danych określających ich położenie. Mogą to być: grodziska, cmentarzyska, pozostałości dawnych osad, nawarstwienia miast, a także różne inne zabytki uwzględniające komponenty architektoniczne.

Zabytki nieruchome z perspektywy nauki i ochron dziedzictwa są ważniejsze niż zabytki ruchome, przede wszystkim dlatego, iż dostarczają szerokich kontekstowych informacji na temat warunków życia, obyczajów i zwyczajów ludzi z przeszłości. To informacje, których archeolodzy nie są w stanie odczytać z pojedynczych przedmiotów odnajdowanych nierzadko w przypadkowych miejscach,  np. w rezultacie handlu wymiennego lub wczesnego podróżowania człowieka.